Ongevallen in de visserij

Er zijn een aantal redenen die het beroep van een visser gevaarlijker maken in vergelijking met andere beroepen. Zo ben je als visser:

  • Vaak ver van het vasteland;
  • Blootgesteld aan een wankel evenwicht door schommelen van het schip;
  • Overgeleverd aan wisselende weersomstandigheden;
  • Aan het werk met complexe en gevaarlijke vistuigen onder moeilijke omstandigheden;
  • Op onregelmatige tijden aan het werk en aan het rusten;
  • Beïnvloedbaar op het gebied van veiligheid door politieke, administratieve en economische besluiten. Zo kunnen bepaalde wetten de werkdruk verhogen (politiek/administratief) en kunnen slechte economische resultaten je verleiden om toch uit te varen onder gevaarlijke weersomstandigheden (economisch).
De veiligheidsregels zijn vrij complex. Dit komt de naleefbaarheid niet ten goede. Bron: Bas Kohler

Factoren die invloed hebben op veiligheid

In 2015 publiceerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid nog een rapport met daarin alle geregistreerde ongevallen in de scheepvaart en visserij. Dit rapport is hier te vinden. Het Tuchtcollege voor de Scheepvaart heeft ook een jaarverslag gepubliceerd waarin enkele ongevallen uit de praktijk staan beschreven. Dit jaarverslag is hier te vinden. Alle ongelukken zijn te wijten aan drie verschillende factoren, namelijk:

  1. Menselijke factoren: vermoeidheid, stress, slechte verzorging, nalatigheid, routine, drugsverslaving of alcoholisme, navigatiefouten, persoonlijke relaties en arbeidsomstandigheden. Het permanente lawaai aan boord creëert een agressieve omgeving. Vissers slapen weinig en slecht en hierdoor kom je niet aan de noodzakelijke dagelijkse rust.
  2. Technische factoren: ontbrekende of slecht werkende uitrusting (met name alarm- en brandbestrijdingssystemen), het gebruik van onveilig vistuig, onvoldoende veiligheids- of overlevingsuitrusting, het niet toepassen van de stabiliteitsmaatregelen, het ontbreken van regelmatige controle en het gebruik van steeds ingewikkelder en gevaarlijker vistuig.
  3. Externe factoren: weersomstandigheden, bepaalde politieke besluiten met betrekking tot het beheer van visbestanden en economische redenen. Deze factoren kunnen indirecte oorzaken zijn voor ongevallen.
Het kan af en toe flink spoken op zee door een harde wind en hoge golven. Bron: NOAA

Gevolgen

Binnen de visserij komen een aantal beroepsziekten voor zoals huidaandoeningen, ademhalingsproblemen, spier- en botziekten en problemen vanwege het hoge geluidsniveau. Dit laatste kan ook doofheid veroorzaken. Daarnaast werk je soms bij lage temperaturen en dit kan leiden tot onderkoeling of bevriezing. Dit zijn ook serieuze risico’s bij het overboord vallen. Naast deze gezondheidsklachten hebben onveilige werkomstandigheden en ongevallen ook grote economische gevolgen voor de vissers, reders, verzekeringsmaatschappijen en voor de belastingbetaler in het algemeen. Investeren in veiligheid is dan ook niet alleen verstandig, maar ook rendabel.

Veiligheid is een belangrijk onderwerp wat serieus genomen moet worden. Bron: Bas Kohler

Gelukkig zijn er de laatste jaren al flinke stappen gemaakt in de Nederlandse visserij op het gebied van veiligheid en arbeidsomstandigheden. Hierin speelt de Work in Fishing Convention ook een belangrijke rol. Hierover kun je meer lezen in dit artikel. Toch is er nog voldoende ruimte voor verbetering op de vloot en moet je blijven werken aan het verbeteren van de veiligheid.

Werken aan veiligheid

Inmiddels zijn voor de verschillende delen van de sector zogenaamde digitale RI&E’s (Risico Inventarisatie en Evaluatie) ontwikkeld, zoals de RI&E kottervisserij. Met behulp van de RI&E kun je de risico’s op het gebied van arbeidsomstandigheden en veiligheid binnen je bedrijf in kaart brengen.

Het hebben van voldoende reddingsmiddelen, zoals deze reddingsboei, is belangrijk. Bron: ProSea

Daarnaast heeft de Europese Unie een gids ontwikkeld die vissers kan helpen bij het verhogen van de veiligheid aan boord. Daarin staat onder andere beschreven hoe om te gaan met brand aan boord, onderkoelingsverschijnselen en persoonlijke beschermingsmiddelen. Deze gids is hier te vinden.

Ook heeft de Europese Unie een gids opgesteld voor risicopreventie op kleine vissersvaartuigen (<15 meter). Vrijwel alle informatie die je nodig hebt op het gebied van veiligheid op kleine vissersvaartuigen valt hierin te vinden. Klik hier voor de gids.

Training

Er zijn ook verschillende trainingen die men kan volgen om goed voorbereid te zijn op eventuele noodsituaties. Hieronder zie je een aantal beelden van een Personal Survival Training. Natuurlijk ga je er vanuit dat je het nooit nodig zult hebben in de praktijk, maar mocht het gebeuren dan ben je wel goed voorbereid. Iedere seconde telt dus het is handig om precies te weten wat je in iedere situatie moet doen.

Een goede voorbereiding is belangrijk. In noodsituaties telt iedere seconde. Bron: Bas Kohler

Verder is het ook belangrijk om regelmatig de veiligheidsmiddelen zoals brandblussers en zwemvesten te checken. Het is bijvoorbeeld erg vervelend als je merkt dat je zwemvest niet goed werkt op het moment dat je het vest echt nodig hebt. Praat met elkaar over de veiligheid aan boord, denk er met elkaar over na en neem niet pas maatregelen nadat het een keer is misgegaan.