Het probleem van zwerfvuil in zee en de vervuiling door plastic zijn een wereldwijd groeiend probleem. Dit zwerfvuil spoelt vaak weer aan op kusten en stranden. Op de stranden zorgt het zwerfvuil niet alleen voor problemen in de natuur maar ook voor de economie. Wereldwijd zorgt afval wat aanspoelt voor minder toerisme en hoge schoonmaak kosten.
OSPAR
Het afval in zee komt overal vandaan. Dit maakt het lastig om iemand verantwoordelijk te stellen voor de vervuiling. Maar om te voorkomen dat er nog meer zwerfvuil in zee beland wil de overheid de producent van het zwerfvuil verantwoordelijk kunnen stellen. Dan moet je eerst weten wat er voornamelijk aanspoelt en uit welke sector dit zwerfvuil komt. Daarom wordt er onderzoek gedaan naar wat er op stranden aanspoelt. Dit word gestimuleerd door de OSPAR conventie. Waar de landen in de Noordoost Atlantische oceaan hebben afgesproken om de zeeën en oceanen te beschermen tegen vervuiling.
In opdracht van Rijkswaterstaat voert Stichting de Noordzee al 19 jaar dit onderzoek uit op Nederlandse stranden. Ook in andere Europese landen wordt dit al langere tijd gemeten, zoals België, Duitsland, Verenigd Koninkrijk, Zweden, Denemarken, Noorwegen, Frankrijk, Spanje, Portugal en Ierland.
Welk zwerfvuil spoelt aan?
Stichting de Noordzee bracht in 2021 een rapport uit met de gemiddelde hoeveelheid zwerfvuil dat aanspoelde tussen 2001 en 2020. Tijdens dit onderzoek tellen ze elk kwartaal de hoeveelheid zwerfvuil op 4 niet-toeristische stranden. Hieronder bespreken we de resultaten van de strandtellingen. De belangrijkste conclusies zijn als volgt:
- Er is een dalende trend zichtbaar in het gevonden plastic op de Nederlandse stranden.
- Er zijn gemiddeld 300 stuks afval per 100 meter strand aangespoeld, dit waren er in 2012 nog 380 per 100 meter.
- 90% van het gevonden afval bestaat uit plastic.
- Meer dan de helft van al het gevonden afval op de Nederlandse stranden komt van zee en is afkomstig van de scheepvaart en visserij.
Het hele rapport is hier te lezen. De belangrijkste bevindingen zijn samengevat in de onderstaande infographic.
PZC heeft in de zomer van 2016 een reportage gemaakt van de strandmonitoring bij Strand Vrouwenpolder in Zeeland. Dat geeft een indruk over hoe zo’n strandmonitoring in de praktijk verloopt.
Boskalis Beach clean tour
Elk jaar ruimen Stichting de Noordzee samen met Boskalis en heel veel vrijwilligers de gehele kust van Nederland op. Ook tijdens deze ‘Clean-up tour’ doen ze een aantal monitoringen. Er wordt dan een top vijf gemaakt van meest gevonden soorten zwerfvuil wat aanspoelt op de toeristische stranden. Sigaretten, plastic flesjes en doppen, plastic verpakkingsmateriaal, plastic tasjes en rietjes staan ieder jaar weer in de top 5.
Afvalmanagement
Wereldwijd gezien is Nederland een van de koplopers op het gebied van afvalmanagement en innovaties. Er wordt veel onderzoek gedaan naar zwerfvuil en microplastics in de zee door o.a. IMARES, Vrije Universiteit, Deltares en Universiteit Wageningen. Nederland is ook de plek waar veel projecten en ideeën zijn ontstaan die bijdragen aan het oplossen van het afvalprobleem, zoals de Green Deals, de Plastic Soup Foundation, ProSea, Stichting Nederland Schoon, het VisPluisVrij project en The Ocean Clean Up. Dit maakt Nederland tot de ideale plek om het probleem van zwerfvuil op zee op te lossen. Klik hier voor het officiële rapport.
Snijdsel
Er wordt hard gewerkt door de visserij aan vermindering van zwerfvuil op het strand en in zee. Maar toch komt het meest gevonden voorwerp op niet toeristisch stranden afval uit de scheepvaart en visserij. Wat van deze sectoren aanspoelt zijn pallets, viskisten, vispluis en afgesneden stukken net. Het terugdringen van vispluis en het gebruik van alternatieven wordt druk onderzocht, meer hierover lees je in dit artikel.
Verminderen van net snijdsel is een lastige kwestie. Uit een kort onderzoek van Stichting de Noordzee en WMR kwam naarvoren dat het grootste deel gevonden stukken net en net snijdsel op twee manieren in de zee beland. Aan de ene kant blijven netten wel eens haken achter stenen of wrakken en scheuren dan af. Maar een groot deel van de gevonden netten is heel recht afgesneden. Uit het onderzoek kwam naar voren dat dit waarschijnlijk stukken reparatie materiaal zijn. Het hele onderzoek lees je hier: Aangespoelde netten op Noordzeekust.
Deze netten zorgen niet alleen voor schade aan het milieu maar ook voor reputatieschade aan de visserijsector. De stukjes net zijn namelijk erg herkenbaar en makkelijk terug te leiden tot de visserij en scheepvaart wanneer dit als zwerfvuil aan spoelt. Het is daarom belangrijk om het verlies van deze stukken net zo veel mogelijk tegen te gaan. KIMO en een onderzoeks instituut in zweden hebben gekeken hoe je kan voorkomen dat de net snijdsels in zee belanden. Hieronder staan mogelijke oplossingen voor aan boord. Lees het hele onderzoek hier.
