Voortstuwing van nieuwe schepen

Er gaat veel aandacht uit naar de efficiëntie van de voortstuwing bij nieuwe schepen. Dit heeft een aantal voordelen voor de visser:

1. Een lager brandstofverbruik, dus minder brandstofkosten.
2. Het aantal draaiuren en/of het gevraagde vermogen vermindert, waardoor het schip onderhoudsvriendelijker wordt. Ook dit scheelt weer in de kosten.
3. Minder uitstoot van schadelijke luchtemissies.

Het verminderen van brandstofverbruik is voor de visserij erg interessant, omdat dit vaak een grote kostenpost is voor veel visserijbedrijven. In 2018 werd 18% van de totale opbrengst van de kottervisserij uitgegeven aan brandstof, lees het rapport hier. Door je kosten te verlagen hou je uiteindelijk meer geld over.

In onderstaande grafiek (links) kun je zien dat de gemiddelde gasolieprijs is gestegen sinds 1990. Daarnaast zie je ook dat zowel de kottervisserij (midden) als de pelagische visserij (rechts) minder gasolie zijn gaan gebruiken. Meer informatie over brandstofprijzen en verbruik zijn hier te vinden.

• 

• 

• 

Verlagen brandstofverbruik

Er zijn verschillende manieren om het brandstofverbruik te verlagen. Zo kun je bijvoorbeeld denken aan:

• vistechnieken die minder brandstof verbruiken;
• aanpassingen aan de scheepsromp;
• aanpassingen aan de boeg;
• materiaal wat je gebruikt voor de bouw van het schip;
• de opbouw van het schip;
• de indeling van het schip; en 
• hoe de schipper het schip bestuurt (efficiënt varen, manoeuvreren, etcetera).

De voortstuwing van het schip en het type brandstof wat je gebruikt maken hierbij ook een verschil. Bij voortstuwing met dieselmotoren staat de technologische ontwikkeling niet stil. De prestaties van deze dieselmotoren blijven zich verbeteren en hierin maken ontwikkelaars nog steeds stappen.

Alternatieve brandstoffen

Daarnaast wordt er volop onderzoek gedaan en geëxperimenteerd met alternatieve brandstoffen, zoals bijvoorbeeld LNG, methanol, waterstof of varen op elektriciteit en accu’s. Het is de truc om de meest geschikte motor en type brandstof te vinden voor de vismethode die je wilt beoefenen. Bij de keuze voor het type motor en brandstof moet je ook rekening houden met het vaarprofiel van je schip, het volume van je brandstoftanks en in hoeverre die brandstof economisch rendabel (en verkrijgbaar) is.

Dieselelektrische voortstuwing

Een van de voortstuwingstechnieken die de laatste 10 jaar een flinke vlucht heeft genomen, is de dieselelektrische voortstuwing en hybride voorstuwing. Sinds een aantal jaar heeft deze voortstuwingstechniek ook zijn intrede gedaan in de visserij. Een aantal schepen van de Nederlandse vissersvloot worden nu dieselelektrisch aangedreven, zoals de MDV-1 Immanuel, de MDV-2 Metanoia en de UK-205 Spes Nova.

Een dieselelektrisch voortstuwingssysteem bestaat uit een dieselmotor die een generator voedt. Vervolgens verplaatst de energie zich naar 1) de elektromotoren die de schroef aandrijven en 2) naar het boordnet van het schip. Hendrik Kramer, mede-eigenaar van de MDV-1 en -2, verteld in onderstaande video hoe zo’n systeem aan boord werkt.

Er zijn twee vormen van dieselelektrische voortstuwing, namelijk de hybride- en volledig dieselelektrische variant. In tegenstelling tot de volledig dieselelektrische variant geeft de hybride variant de schipper de keuze tussen elektrische aandrijving en conventioneel mechanische aandrijving vanuit de dieselmotor, eventueel met ondersteuning van het accupakket. Lees meer over dieselelektrische- en hybride voorstuwing in deze factsheet ‘Dieselelektrisch varen‘. Daarin wordt ook de werking van beide varianten beschreven en worden de voor- en nadelen op een rijtje gezet.

Dieselelektrische aandrijving is het efficiëntst voor schepen die op verschillende vermogens varen, zoals vissersschepen, baggerschepen en binnenvaartschepen. Voor schepen die vooral langdurig varen op hoge vermogens, zoals koopvaardijschepen, is dit systeem niet efficiënt.

Toekomst voortstuwing

Een dieselelektrisch systeem is niet voor elk schip de oplossing, zeker niet. Daarnaast gelooft ook niet iedere scheepsbouwer dat deze techniek de toekomst heeft voor vissersschepen. De voortstuwing zelf levert namelijk niet altijd de grootste energiebesparing op, zeker niet voor vissersschepen die vaak met een hoog vermogen varen. Daarom zweren sommige scheepsbouwers bij de traditionele voortstuwing in combinatie met energiebesparende aanpassingen in bijvoorbeeld de romp, spanten, materiaal en een energie-terugwinningssysteem.

Desalniettemin is wel de verwachting dat de voortstuwing van toekomstige vissersschepen gebruik zal gaan maken van een andere brandstof dan gasolie. Vandaar dat er ook steeds meer aandacht komt voor modulair ontwerpen, bouwen en inrichten van schepen, zodat ze makkelijker kunnen inspelen op ontwikkelingen in de voortstuwing. Zo kun je bijvoorbeeld makkelijker overschakelen naar een andere brandstof.