Het Europese visserijbeleid richt zich op verduurzaming van de visserijsector. De visserijsector, de overheid en de Europese Unie (EU) doen allemaal continu onderzoek naar nieuwe visserijtechnieken en aanpassingen aan vistuigen en netwerk. Het Visserij-innovatiecentrum Zuidwest-Nederland B.V. ondersteunt ondernemers bij visserij-gerelateerde innovatie- en kennisvraagstukken. Daarnaast biedt het centrum ook de mogelijkheid om ideeën te testen in het waterbassin. Met onderwatercamera’s maken ze het gedrag van vistuigen en netwerk zichtbaar. Van elke test worden data verzameld en videobeelden gemaakt.
Van idee naar test
Mocht je een goed idee hebben, dan kun je onderstaande stappen ondernemen om het idee ook daadwerkelijk te testen. Voor meer informatie kun je ook terecht op de website van het Visserij-innovatiecentrum door hier te klikken.
Aantal geteste innovaties
Hieronder worden een aantal projecten uitgelicht die zijn getest in het Visserij-innovatiecentrum.
1. Verminderen waterdruk in het net
Vraag: Hoe kunnen wij de overlevingskans en (mogelijk) selectiviteit verbeteren van de ongewenste bijvangst?
Antwoord: Er is een alternatieve kuil ontwikkeld in een project met de Nederlandse Vissersbond in samenwerking met de GO-23, Van Wijk bv, Coöperatie Westvoorn en het Visserij-Innovatiecentrum. Deze alternatieve kuil is omgedoopt tot de kiwikuil. Het oorspronkelijke idee komt uit Nieuw-Zeeland waar al met een dergelijke soort kuil wordt gevist in zowel de demersale als de pelagische visserij. Het doel van het ontwerp is de stroming in de kuil dusdanig te verminderen dat er geen druk op de vangst is. Hieronder kun je een onderwateropname van de kiwikuil vinden.
Op de GO-23 zijn er diverse praktijktesten uitgevoerd. Een vergelijkbaar idee om de druk op de vangst te verminderen is de Viskorf. Dit net is door Maaskant in samenwerking met de GO-31, en met steun van de Stichting Verduurzaming Visserij Voordelta, getest. De opname van dit ontwerp is hieronder te zien.
De overlevingskans verbetert hiermee waarschijnlijk, en het terugbrengen van de druk in het net biedt mogelijk ook nieuwe kansen voor de (onderwater)scheiding van de vangst.
2. Verminderen bodemweerstand garnalenpuls
Vraag: Hoe kan de weerstand van het tuig (boomkor garnalenpuls) over de zeebodem verminderd worden?
Antwoord: Uit onderzoek bleek dat door een andere vorm van de sloffen de instroom van zand en bodemvuil voorkomen kan worden. De TH-10 is één van de schepen die bezig zijn met de ontwikkeling van de garnalenpuls. Door het vierkante net heeft de garnalenpuls meer last van instroom van zand en vuil dan een V-net.
In samenwerking met de CIV Den Oever en Van Wijk bv is gezocht naar een model slof waarbij de weerstand wordt verminderd. In de opname wordt gekeken naar de stromingsrichting van het water. Door deze buiten het net te dwingen is onderzocht of er minder weerstand ontstaat in het net. De test in het bassin heeft uitgewezen dat het mogelijk zou moeten zijn om deze weerstand te verminderen. De TH-10 heeft het nog niet in de praktijk getest. Hieronder zijn de onderwateropnames van bovenaf en vanaf de zijkant te vinden.
3. Vangstscheiding platvissoorten boomkorvisserij
Vraag: Hoe kunnen de platvissoorten gescheiden worden in het net?
De gemengde visserij in Nederland vraagt om verschillende oplossingen per vissoort. Iedere vis heeft een ander gedrag.
Antwoord: In het model is een ontsnappingspaneel opgenomen met een ontwerp (naar een idee van R. Verkammen) om zo eenvoudig mogelijk de verschillende soorten vis in stappen naar verschillende gedeelten van het net te leiden of te sturen. Daarnaast was de uitdaging om stenen en ander afval in het net doorgang te laten vinden naar de kuil, zonder dat deze beschadiging aanbrengt aan het paneel of het paneel belemmert. De overlevingskans wordt hiermee vergroot en door platvisssoorten te scheiden kunnen met verschillende maaswijdtes ondermaatse vis ontsnappen.
4. Verminderen weerstand pulskortuig door lucht en wijzigen trekpunten
Vraag: Hoe verlaag ik de torsiekrachten en de weerstand van het tuig?
Antwoord: Door de trekpunten te veranderen heeft SL-42 in samenwerking met Oosters Metaal onderzocht of deze krachten verminderen door de trekpunten van het tuig van de kop naar de buis te brengen. Hierdoor veranderde het gedrag van het tuig ten opzichte van de huidige instellingen. In de visbuis is hierna lucht aangebracht. Gekeken is of met de huidige instellingen de weerstand van het tuig verminderde, zodat er minder trekkracht nodig is voor het slepen van dit tuig. Minder weerstand is minder brandstof. Minder brandstof is minder uitstoot en minder kosten. De SL-42 heeft na deze testen in de praktijk gevist met dit type tuig.
5. Verbeteren monitoren gedrag vis met camera’s
Vraag: Hoe kunnen we de kwaliteit van de camerabeelden in de kuil verbeteren zodat het gedrag van vissen gemonitord kan worden?
Dit is relevant voor meerdere onderzoeken, zoals te zien is in onderstaande video of is te lezen via deze link.
Antwoord: In samenwerking met Wageningen Marine Research en het Visserij-Innovatiecentrum is deze onderzoeksvraag aangepakt. Het probleem van onderwateropnames is dat de Noordzee op de bodem relatief donker is. De kuil van het net zit altijd dicht bij de bodem. Gekeken is hoe we het net van de bodem af kunnen liften zonder dat het net teveel uit model gaat. Door middel van vliegers en drijvers is het gelukt om de kuil en het achtereind voldoende te liften om juiste opnames te maken. Na deze testen zijn er op een tweetal kotters opnames gemaakt om te bekijken wat het gedrag van de vissen is nadat zij gevangen zijn.
6. Voorkomen van stenen in net pulskor van 12 meter
Vraag: Hoe kunnen wij met de pulskor voorkomen dat stenen in het net komen?
Antwoord: In samenwerking met de Coöperatie Westvoorn en het Visserij-innovatiecentrum is gekeken naar diverse modellen van een stenenmat. In de boomkorvisserij zijn diverse methoden om in gebieden te vissen waar de kans groot is dat er een steen opgevist wordt. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van een kettingmat in de boomkorvisserij.
In het pulsnet is in plaats van een kettingmat een touwmat gemaakt. Bij een pulsnet kan er geen gebruik worden gemaakt van ketting. Door middel van drijvers blijft de touwmat overeind staan, zodat de stenen niet in het net komen. Na deze testen heeft de coöperatie Westvoorn deze touwschotjes in productie genomen. Het voorkomen van stenen in het net verhoogt ook de overlevingskans van ongewenste bijvangst.
7. Visnamigheid flyshootnet
Vraag: Staat het net correct (hoogte bovenpees ten opzichte van de bodem) en houdt de onderpees goed de grond?
Antwoord: Coöperatie Westvoorn is al vele jaren bezig met de ontwikkeling van het flyshootnet. Continu worden wijzigingen aangebracht om de visnamigheid te vergroten en de weerstand verder te verminderen. Door continu instellingen te veranderen aan het net, is bekeken wat het effect is van de verandering van de stand van het net. Uit de testen met het schaalmodel bleek dat de onderpees in de hoeken niet goed de grond hield. Een ander punt waar naar gekeken is, is hoe het net zich gedraagt op het moment dat het voortgesleept wordt. Bijvoorbeeld of alle panelen mooi rond staan. Ook wordt er gekeken welke hoogte de bovenpees heeft ten opzichte van de zeebodem.
8. Witte pluistest
Vraag: Is er een alternatief voor het pluis in de visserij? Pluis knoopt men aan de onderkant van het net ter bescherming van het netwerk. Het alternatief zal onder andere sterk genoeg moeten zijn en bij voorkeur biologisch afbreekbaar.
Antwoord: Veel alternatieve materialen zijn getest binnen het VisPluisVrij-project. Uiteindelijk lijkt een materiaal, speciaal ontwikkeld, in aanmerking te komen voor doorontwikkeling. Uit de testen is wel naar voren gekomen dat het materiaal zich anders gedraagt. Het heeft bijvoorbeeld minder drijfvermogen dan het huidige plastic materiaal. Vervolgtesten zijn voorzien. In onderstaande video is de duurtest van het alternatieve pluis te zien.
9. Alternatief voor de boomkorvisserij op garnalen
Vraag: Is er een alternatief voor de boomkorvisserij op garnalen waarbij minder bijvangst van trekvissen te realiseren is? Is de visnamigheid op garnalen dan gegarandeerd?
Antwoord: Mogelijk biedt de bordenvisserij op garnalen een oplossing. Maar alleen als de bovenpees anders in het net wordt opgenomen. In testen op schaal is een ontwerp met een deels teruggetrokken bovenpees en een volledig teruggetrokken bovenpees uitgeprobeerd. Visserij met borden is mogelijk ook vanuit de gieken toe te passen. Belangrijk vraagstuk in de praktijk zal het verlies aan vistijd zijn. In de loop van 2019 zullen praktijktesten uitgevoerd worden.