De scheepvaart is een van de eerste sectoren waarvoor op internationaal niveau regels zijn vastgesteld. Dit komt doordat veel schepen wereldwijd actief zijn en als ieder land zijn eigen regels zou instellen, dan wordt het voor schepen onwerkbaar. Ook rond de visserij zijn internationale afspraken gemaakt, want vissen hebben geen idee van grenzen en regels. Die zwemmen gewoon vrij rond. Om grensoverstijgende zaken te regelen is internationale besluitvorming dus noodzakelijk.
Onderwerpen waar internationale afspraken over zijn gemaakt gaan bijvoorbeeld over veiligheid, bemanningszaken, het voorkomen van milieuvervuiling van schepen en verantwoord vissen. Doordat er vaak veel landen betrokken zijn bij internationale besluitvorming, is het vaak een ingewikkeld proces.
Betrokken instituten
Op internationaal niveau spelen de Verenigde Naties (VN) een belangrijke rol. Binnen de VN zijn er meerdere organisaties die iets met internationale regelgeving doen. Voor de visserij zijn dit de:
- Internationale Maritieme Organisatie (IMO): de IMO heeft een zo veilig en milieuvriendelijk mogelijke scheepvaart als doel.
- Internationale Arbeidsorganisatie (Engels: International Labour Organization) (ILO): de ILO heeft sociale rechtvaardigheid en fatsoenlijk werk als doel.
- Voedsel- en Landbouworganisatie (Engels: Food and Agriculture Organization) (FAO): de FAO heeft als doel om de honger in de wereld bestrijden.
Hieronder vind je meer informatie over waar de drie organisaties regels voor maken en/of zich voor inzetten.
Visserij
Kijken we specifiek naar de internationale besluitvorming voor de visserij, dan speelt de FAO een belangrijke rol. De FAO houdt zich onder andere bezig met het maken van beleid (regels) over grote voedselbronnen over de hele wereld, waaronder dus vis. De FAO speelt dus een belangrijke rol voor de visserij, omdat ze zich inzetten voor een duurzame en veilige visserij. Ook waarborgen ze de voedselveiligheid van vis en visproducten.
RFMO’s
Naast deze drie belangrijkste instanties van de VN zijn er ook nog regionale visserij managementorganisaties (Engels: Regional Fisheries Management Organisation (RFMO)). Deze RFMO’s proberen de visserij te beheren in een bepaald gebied, vaak in internationale wateren. Hierbij kunnen landen in dat gebied (kuststaten) alsook landen met visserijbelangen in dat gebied afspraken met elkaar maken. Hieronder zie je een overzicht van verschillende RFMO’s.
Neem bijvoorbeeld de tonijnvisserij in de Indische Oceaan. Alhoewel de Europese Unie niet grenst aan de Indische Oceaan, is de Europese Commissie wel vertegenwoordigd in de RFMO voor tonijnvisserij in dat gebied omdat verschillende Europese landen wel een belang hebben in die visserij.
Nederlandse trawlers vissen in het verdragsgebied van de North-East Atlantic Fisheries Commission (NEAFC) op haring, makreel en blauwe wijting. Daarnaast heeft Nederland een quotum voor Chileense horsmakreel in het verdragsgebied van de South Pacific Regional Fisheries Management Organisation (SPRFMO). Dit quotum wordt echter niet altijd opgevist door een Nederlands vaartuig.
Hoewel RFMO’s soms alleen een adviserende rol hebben en proberen samenwerking te stimuleren, zijn er ook RFMO’s die bevoegdheden hebben om vangstlimieten, capaciteitsmaatregelen, technische maatregelen en controle maatregelen in te voeren. Zo heeft de NEAFC bijvoorbeeld eigen controlemaatregelen. Dit is dus per RFMO verschillend.
Regelgevende macht?
Het is belangrijk om te noemen dat de VN, IMO, ILO en FAO géén regelgevende macht hebben. De verdragen zijn dus wel bindend, maar zijn geen wet op zich. Ieder land dat een verdrag heeft ondertekend moet de verdragen in de nationale regelgeving (het beleid) opnemen. Pas dan treedt een maatregel of afspraak in werking. In sommige gevallen heeft de EU ook een regelgevende macht. Hierover lees je meer in het volgende artikel.
Onderlinge verhoudingen
IMO, ILO en FAO zijn drie aparte organisaties die belangrijk zijn in de politieke (internationale) besluitvorming. Ze hebben allemaal hun eigen doelen, maar hebben zeker ook met elkaar te maken. Samen zorgen zij voor het promoten van afspraken (verdragen en overeenkomsten) richting de verschillende partijen die hiermee te maken hebben (zoals de lidstaten). Zo hebben ze in 2020 samen een brochure uitgegeven met een overzicht van vier internationaal bindende instrumenten die de veiligheid van vissersvaartuigen, de veiligheid van vissers, de opleiding van vissers en verantwoorde en veilige visserijactiviteiten bevorderen.
Die vier internationaal bindende instrumenten zijn:
1. De IMO (2021) Cape Town Agreement (CTA)
2. De IMO (1995) International Convention on Training, Certification and for Fishing Vessels Personnel (STCW-F)
3. De ILO (2007) Work in Fishing Convention (C188)
4. De FAO(2009) Agreement on Port States Measures to Prevent Deter and Eliminate Illegal, Unreported and Unregulated Fishing (PSMA)
Hieronder bespreken we bovenstaande instrumenten en een aantal andere belangrijke internationale instrumenten voor de visserij wat uitgebreider.
Belangrijke instrumenten
VN-instrumenten
UNCLOS
Het belangrijkste verdrag voor de zee is een verdrag dat door de VN is opgesteld, het VN-Zeerechtverdrag of UNCLOS (United Convention on the Law of the Sea). UNCLOS geeft een wettelijk kader voor alle activiteiten op of in zee.
Biodiversiteitsverdrag
Het Biodiversiteitsverdag (Engels: Convention on Biological Diversity, CBD) is een verdrag dat verplicht om de biodiversiteit in eigen land te beschermen, maar ook maatregelen te nemen die de bescherming van de biodiversiteit in ontwikkelingslanden ondersteunt. Maar liefst 195 landen en de Europese Unie (EU) zijn lid van dit verdrag.
IMO-instrumenten
MARPOL
Het Internationaal Verdrag ter voorkoming van verontreiniging door schepen (MARPOL) is een verdrag om vervuiling door schepen te voorkomen.
STCW-F
Het Internationaal Verdrag betreffende de normen voor de bemanning van vissersvaartuigen inzake opleiding, diplomering en wachtlopen (STCW-F) beschrijft de minimale eisen aan de opleiding, certificering en het wachtlopen van vissers. Dit verdrag gaat dus over de kwaliteit van de bemanningsleden, en niet zozeer over hoeveel bemanningsleden er aan boord moeten zijn. Dat staat weer beschreven in SOLAS.
COLREG
Het Verdrag inzake de Internationale Bepalingen ter voorkoming van aanvaring op zee (COLREG) is een verdrag dat de internationale verkeersregels op zee vaststelt.
Cape Town Agreement
De Cape Town Agreement (CTA) is een instrument waarin de minimumeisen voor het ontwerp, de bouw, de uitrusting en de inspectie van vissersvaartuigen staan beschreven. Deze afspraken gelden alleen voor schepen die langer zijn dan 24 meter of een gelijkwaardige brutotonnage hebben.
ILO-instrumenten
Work in Fishing Convention
De Work in Fishing Convention (C188) is een verdrag met als doel ervoor te zorgen dat vissers aan boord van vissersvaartuigen fatsoenlijke arbeidsomstandigheden hebben. Hieronder vallen bijvoorbeeld arbeidsvoorwaarden, huisvesting en voeding en bescherming van de veiligheid en de gezondheid op het werk. C188 is van toepassing op alle vissers en vissersvaartuigen die betrokken zijn bij commerciële visserijactiviteiten.
FAO-instrumenten
Port State Measures Agreement
De Agreement on Port States Measures to Prevent Deter and Eliminate Illegal, Unreported and Unregulated Fishing (in het kort: Port State Measures Agreement, PSMA) is opgesteld om illegale, ongemelde en ongereglementeerde visserij te voorkomen en uit te bannen.
Code of Conduct for Responsible Fisheries
De Code of Conduct for Responsible Fisheries (CCRF) bevat internationale gedragsnormen voor verantwoorde vispraktijken. De CCRF heeft als doel te zorgen voor doeltreffend natuurbehoud, beheer en ontwikkeling van voedsel uit zee of zoet water. Het houdt rekening met de impact van de visserij op de ecosystemen, de impact van de ecosystemen op de visserij en de noodzaak om de biodiversiteit in stand te houden. De CCRF is geen verdrag. Je bent dus als visser niet verplicht om je aan de CCRF te houden, maar delen ervan zijn gebaseerd op internationale wetten waar je je wél aan moet houden (zoals UNCLOS).
Internationaal zeerecht
SOLAS, STCW(-F), MARPOL en het Maritiem Arbeidsverdrag (MAV) vormen samen het fundament voor het internationale zeerecht. Het MAV en de Work in Fishing Convention (C188) gaan allebei over arbeidszaken, maar alleen C188 is van toepassing op de visserij. Zo sluit het MAV vissersvaartuigen nadrukkelijk uit van het verdrag. Hetzelfde verschil geldt eigenlijk voor STCW en STCW-F. STCW richt zich op de koopvaardij en STCW-F specifiek op de visserij.