Al vele jaren zijn er enkele sectoren die gebruik maken van de Noordzee in Nederland, zoals de visserij, olie- en gaswinning, de scheepvaart en scheepsbouw, toerisme en recreatie. Naast deze oude gebruikers van de Noordzee komt er ook steeds meer aandacht voor nieuwe gebruikers, zoals is te zien in onderstaande video. Het gebruik van de Noordzee is dus aan het veranderen.
Hierbij kun je denken aan aquacultuur, blauwe biotechnologie, zandwinning op zee en hernieuwbare energie (wind, getij, golven). Alle sectoren die afhankelijk zijn van de zee worden samen ook wel de ‘Blauwe Economie’ genoemd en de verwachtingen zijn dat deze blauwe economie de komende jaren nog flink zal groeien (Blauwe groei, ook wel Blue growth in het Engels). Meer hierover valt te lezen in dit rapport van de Europese Commissie.
Internationale afstemming
Op Europees niveau is er ook veel aandacht voor het optimaal benutten van deze ‘Blauwe Economie’. Nu het zo druk wordt op zee moet men heel precies kijken naar de mogelijkheden qua ruimtegebruik. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan het bepalen van een veilige afstand tot een windturbine. Dit hangt af van de scheepvaartintensiteit, of er sprake is van kruisend verkeer en of doorvaart in windparken is toegestaan.
Dit betekent dat afwegingen over het gebruik van de Noordzee samen met de Noordzee-buurlanden gemaakt moeten worden, want Noordzeebeleid is internationaal beleid. Een aantal zaken op de Noordzee kun je alleen met internationale afstemming regelen.
Gemeenschappelijk Visserijbeleid
Een goed voorbeeld van internationale afstemming is het Europees Gemeenschappelijk Visserijbeleid (GVB). In de visserij werkte vroeger ‘ieder land voor zich’; de grote problemen van overbevissing werden niet opgelost. Om overbevissing tegen te gaan en de visserijbestanden gemeenschappelijk te beheren werd in de jaren ’70 begonnen met beheer op Europees niveau. Voor onder andere de Noordzee is dit succesvol gebleken zoals hier is te lezen op de website van de Europese Commissie.
Maritieme ruimtelijke planning
Inmiddels is het beleid rondom maritieme ruimtelijke planning (in het Engels Marine/Maritime Spatial Planning = MSP) veranderd. Vroeger liet men innovaties op zee min of meer ‘z’n gang gaan’. Dat mag nu niet meer. Sinds 2014 moeten alle EU-lidstaten de menselijke activiteiten op zee van tevoren plannen om ervoor te zorgen dat deze activiteiten zo efficiënt en duurzaam mogelijk verlopen. Alle belanghebbenden moeten in dit planningsproces op transparante wijze worden betrokken, zoals hier valt te lezen.
Voordelen
Elk EU-land mag zijn eigen maritieme activiteiten plannen, maar de lokale, regionale en nationale planning in gemeenschappelijke wateren moet beter worden gecoördineerd volgens bepaalde minimumeisen. Het ruimtelijke planningsproces moet resulteren in de volgende voordelen:
- minder conflicten tussen sectoren en meer win-win situaties tussen verschillende activiteiten;
- stimulering van investeringen door meer zekerheid, transparantie en heldere regels;
- meer coördinatie tussen overheidsdiensten in elk land waardoor er een betere afstemming plaatsvindt over ontwikkelingen van de verschillende activiteiten op zee;
- sterkere grensoverschrijdende samenwerking tussen EU-landen over kabels, pijpleidingen, scheepvaartroutes, windmolenparken enzovoorts; en
- bescherming van het milieu door de impact van en de mogelijkheden voor meervoudig gebruik van de ruimte vroeg te bepalen.
Europese Atlas van de Zeeën
Met de Europese Atlas van de Zeeën kun je kaarten maken van de zeeën van de Europese Unie met de verschillende activiteiten en waarnemingen op deze zeeën. Je kunt bijvoorbeeld een kaart maken met de werkgelegenheid in de zeevisserij, aquacultuur en verwerking per lidstaat. Maar ook met informatie over energie, natuur en transport.
Aandacht voor visserij
Er is oog voor de Nederlandse visserijsector en de sector is onderdeel van de toekomstplannen voor de Noordzee. Momenteel lopen er onderzoeken om de doorvaart en visserij in windparken onder bepaalde voorwaarden toe te staan. Zo mogen schepen van maximaal 24 meter per 1 mei 2018 onder strikte voorwaarden door een aantal windparken varen zoals hier valt te lezen. Onderstaande video geeft hierover verdere uitleg.
Slechts een klein deel van de Nederlandse visserijsector zal voordeel hebben van deze openstelling. Het zal zoeken zijn naar mogelijkheden om visserij zo goed mogelijk te combineren met andere sectoren en belangen. Meer informatie over meervoudig ruimtegebruik kun je vinden in dit artikel.