Het opstellen van een bedrijfsplan is vrij nieuw binnen de Nederlandse visserijsector. Vanaf 2008 zijn er meerdere projecten gestart om visserijondernemers te ondersteunen bij het opstellen van een bedrijfsplan, waaronder het project ‘Businessplannen in de Nederlandse kottervisserij‘, het project ‘Aalvissers aan de slag met eigen toekomst‘ en de Bootcamp De Nieuwe Visserij.
Tijdens die projecten kregen visserijondernemers ondersteuning vanuit Wageningen Economic Research (voormalig LEI), accountants en adviseurs bij het opstellen van een bedrijfsplan, zodat ze hun bedrijf beter op de toekomst konden voorbereiden en nieuwe mogelijkheden konden onderzoeken.
In totaal hebben meer dan 60 visserijondernemers deelgenomen aan het project ‘Aalvissers aan de slag met eigen toekomst’. 
Aan het project ”Businessplannen in de Nederlandse kottervisserij” deden honderdvijftig kotterbedrijven mee. — Wageningen Economic Research
Na afloop van de projecten zijn een aantal ondernemers ook gevraagd voor interviews waarin ze het nut en de bruikbaarheid van een bedrijfsplan voor hun bedrijf bespraken. Dit verschilt sterk per ondernemer, maar een aantal terugkerende punten waren als volgt:
- De economische prestaties van een visserijbedrijf zijn ook afhankelijk van de prestaties van de sector als geheel.
- De ondernemerschapskwaliteiten waren verbeterd.
- Visserijondernemers waren besluitvaardiger geworden door het opstellen van een bedrijfsplan.
- Ook gaf het meer inzicht in de eigen bedrijfsvoering en op de toekomst van hun bedrijf.
- Inzichten en toekomstplannen werden bij sommige deelnemers aangepast.
Een terugblik van enkele deelnemers op de verschillende projecten is hier te vinden. Voor een uitgebreide terugblik van deelnemers aan het project ‘Aalvissers aan de slag met eigen toekomst’ klik hier. Een terugblik van deelnemers aan de bootcamp ‘De Nieuwe Visserij’ is in onderstaand filmpje te zien.
Waarom?
Waarom zou je als visserijondernemer een bedrijfsplan opstellen? Eigenlijk zijn daar een paar redenen voor:
- Het wordt van je gevraagd (banken en geldverstrekkers).
- Het dwingt je tot het maken van keuzes (je doet bepaalde dingen bewust niet en andere wel).
- Het legt zwaktes bloot (het laat zien waar je eventueel nog hulp bij nodig hebt).
- Het is een sterk communicatiemiddel (iedereen weet waar hij of zij aan toe is).
- Het is de bouwtekening van je bedrijf.
Hoe?
Maar hoe stel je zo’n bedrijfsplan op? Hier zijn veel verschillende manieren voor, maar hier volgen een aantal stappen die je hierbij kunnen helpen:
- Ondernemer: Het kennen van jezelf is belangrijk voor het bepalen van een strategie. Welke dromen heb je? Wat is belangrijk voor je? Wat zijn je kwaliteiten? Heb je hulp nodig om je doelen te bereiken?
- Onderneming: Hoe ziet je bedrijf er nu uit? Dit is namelijk het vertrekpunt. Wat zijn de sterke punten en wat de zwakke punten?
- Omgeving: Welke partijen hebben invloed op jouw onderneming? Kunnen deze partijen je helpen of belemmeren bij het behalen van bepaalde doelstellingen?
- Van toekomstdroom naar realistische doelstellingen: Je begon met toekomstdromen, maar na het doorlopen van bovenstaande drie stappen weet je ook dat sommige doelen niet realistisch zijn. Nu is het zaak om SMART doelstellingen op te stellen. SMART staat voor Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden. Voor uitgebreidere uitleg zie onderstaand filmpje.
- Strategie: Bij strategie moet je onderscheid maken tussen marktstrategie (afzet van het product) en bedrijfs-ontwikkelingsstrategie (de wijze waarop het bedrijf georganiseerd wordt om de doelen te behalen). Voor meer informatie hierover klik hier.
- Actieplan: Hierbij geef je antwoord op de vraag: ‘Wat ga ik wanneer doen om mijn strategie in te vullen en wie en wat heb ik daarbij nodig?’. Per activiteit bepaal je (1) de periode van uitvoering, (2) de hoofdverantwoordelijke, (3) benodigde financiële middelen, (4) tussentijdse meetmomenten, (5) overige in te schakelen personen en (6) de einddatum qua uitvoering.
- Bedrijfsplan: Hierbij ga je de stappen 1 tot en met 6 op papier zetten.
Je komt er waarschijnlijk achter dat je plan tijdens de uitvoering aangepast moet worden op bepaalde punten. Zo is je omgeving bijvoorbeeld niet stabiel, daar vinden ook continu veranderingen plaats. Het plan geeft je wel houvast om de grote lijn aan te houden en maakt het ook makkelijker om met veranderingen om te gaan.