Netjes opruimen!

Vroeger ging er nog wel eens afval overboord maar dat is allang niet meer zo. Tegenwoordig zijn er duidelijke regels en manieren om het afval netjes op te ruimen. Binnen de Nederlandse visserij is de afvoer van gevaarlijk afval geregeld via de Stichting Financiering Afvalstoffen Visserij (SFAV). Huishoudelijk afval (lege voedselverpakkingen) en bedrijfsafval (oude netten, pluis) vallen niet onder het SFAV. Deze afvalstromen moeten worden afgegeven in de haven.

Netjes opruimen

Het project ‘’Netjes opruimen’’ heeft zich bezig gehouden met de registratie en behandeling van eventuele vragen, klachten en suggesties van visserijondernemers met betrekking tot afvalverwerking en –stromen. Op die manier heeft men een beeld kunnen schetsen van punten waar vissers in de praktijk tegenaan lopen.

De meeste vissers nemen hun afval tegenwoordig mee naar de wal. Vraag blijft of de verantwoordelijkheid van de visser stopt zodra het afval op de kade is gezet. Op bovenstaande foto zie je een grote hoeveelheid afval die op de kade in Den Helder is achtergelaten door een onbekend schip. Daarmee zadelt een visser de haven van Den Helder op met het afvoeren van dit afval en de kosten die daarmee gemoeid zijn. Bron: A. van Santen

Het project heeft op twee verschillende manieren informatie verzameld, namelijk:

  1. Door het opzetten van een meldpunt. Vissers konden een melding maken via Whatsapp, een SMS-bericht of email.
  2. Door kombuisgesprekken te voeren met vissers in Harlingen, Lauwersoog, Scheveningen, Den Helder en IJmuiden (in totaal op 44 schepen). Tijdens die gesprekken kregen vissers de vraag wat ze doen met hun bedrijfs- en huishoudelijk afval aan boord. Verder werd vissers gevraagd of er nog verbeterpunten waren voor de haven wat betreft de inzameling en verwerking van deze afvalstromen.

Conclusies

Het onderzoek kwam met de volgende conclusies:

  • De visserijsector heeft de afgelopen jaren al flinke stappen gezet op het terugdringen van vervuiling en zorgvuldig omgaan met afvalstromen. Er blijft daarentegen nog genoeg ruimte voor verbetering.
  • Er is soms onduidelijkheid over de verantwoordelijkheden van betrokken partijen, waardoor men naar elkaar wijst en niemand de verantwoordelijkheid neemt.
  • De betrokken partijen moeten beter met elkaar communiceren over klachten, vragen en suggesties op het gebied van afval.
  • Ondernemers zijn wisselend positief en de mate van positiviteit lijkt samen te hangen met het eigen gedrag rondom de afgifte van huishoudelijk en bedrijfsafval. Een schone kade vervuil je immers minder snel dan een kade die toch al vol ligt met troep.
  • Er heerst nog een taboe op het aanspreken van collega’s die er een zooitje van maken. Er is nog werk aan de winkel om dit taboe te doorbreken.

Het volledige rapport is hier te vinden.

Afval dat direct gelinkt kan worden aan de visserij, zoals pluis, bezorgt de visserijsector een negatief imago. Dat maakt het belangrijk voor vissers om collega’s die er een zooitje van maken op aan te spreken. Bron: Twitter

Oplossingen

Gelukkig zijn er ook veel vissers die zich op een actieve manier inzetten om de hoeveelheid afval die in zee komt terug te dringen. Dit doen ze bijvoorbeeld door deel te nemen aan projecten zoals Fishing for Litter, waarbij vissers al het afval wat in hun netten terechtkomt meenemen naar de wal. Onderstaand filmpje bespreekt de verschillende projecten.

In 2021 brachten de Nederlandse vissers een record aantal afval uit de zee mee aan land: samen haalde ze 756 ton afval uit de zee. In 2020 en 2019 werden ook al record hoeveelheden afval opgevist. De toename aan opgevist afval is te wijten aan meerdere factoren. Zo doen er meer vissers mee met Fishing for Litter en heeft de container ramp van MSC Zoe gezorgd voor meer afval in zee.